Rewolucja w L4: w czasie zwolnienia, pracownik (od czasu do czasu) będzie musiał odebrać telefon od szefa i odpisa...

Przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD114) zakłada wprowadzenie istotnych zmian w zakresie tego co wolno, a czego nie wolno pracownikowi w czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim – począwszy od podejmowania sporadycznych, incydentalnych czynności, będących przejawami aktywności zawodowej, a na wykonywaniu pracy u innego praco...

Nowa era zwolnień lekarskich – co się zmienia?

Wkrótce w polskim systemie ubezpieczeń społecznych może nastąpić znacząca zmiana dotycząca zasad korzystania ze zwolnień lekarskich, które potocznie nazywamy L4. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt ustawy, który redefiniuje, co pracownik może, a czego nie może robić w trakcie chorobowego. Zmiany te dotyczą zarówno drobnych czynności zawodowych, jak i bardziej złożonych sytuacji łączenia pracy z różnych źródeł z pobieraniem świadczeń chorobowych.

Elastyczność działań zawodowych podczas L4

Obecnie obowiązujące przepisy są dość surowe – każda forma pracy zarobkowej podczas zwolnienia lekarskiego grozi utratą prawa do zasiłku chorobowego za cały okres niezdolności do pracy. To sprawia, że nawet sporadyczne odbieranie służbowych telefonów czy odpowiadanie na maile może być ryzykowne.

Projekt ministerstwa wprowadza ważne rozróżnienie: niewielkie, incydentalne czynności zawodowe, które są wymuszone istotnymi okolicznościami, nie będą już traktowane jako praca zarobkowa powodująca utratę świadczenia. Oznacza to, że jeśli na przykład pracownik musi odebrać pilny telefon od przełożonego czy odpowiedzieć na ważny e-mail, nie straci zasiłku chorobowego. To krok ku większej elastyczności i dostosowaniu prawa do realiów współczesnego rynku pracy.

Granice aktywności – co będzie nadal zabronione?

Nowe przepisy jasno podkreślają, że nie każda aktywność jest dozwolona – nadal niedopuszczalne będzie wykonywanie pracy zarobkowej na pełną skalę czy działania, które mogą opóźnić powrót do zdrowia. Pracownik na L4 nie będzie mógł więc wyjechać na wakacje czy angażować się w czynności, które wydłużają rekonwalescencję lub narażają na pogorszenie stanu zdrowia.

Co ciekawe, projekt doprecyśla również, że zwykłe czynności codzienne, takie jak wyjście na zakupy czy wizyta u lekarza, nie będą postrzegane jako naruszenie zasad korzystania ze zwolnienia lekarskiego. To ułatwienie, które pozwoli chorym na zachowanie normalności, nie obawiając się utraty świadczeń.

Możliwość pracy u innego pracodawcy a pobieranie świadczeń

Jedną z najbardziej rewolucyjnych propozycji jest możliwość łączenia zasiłku chorobowego z pracą u innego pracodawcy. Obecnie, jeśli pracownik korzysta z L4 u jednego pracodawcy, to nawet podjęcie pracy u innego – choćby na krótką chwilę – skutkuje utratą prawa do zasiłku.

Projekt zmienia ten stan. Zakłada, że jeśli pracownik jest zatrudniony na podstawie dwóch lub więcej umów i otrzymuje zwolnienie od jednego pracodawcy, to może w tym czasie podjąć pracę u innego, nie tracąc przy tym prawa do zasiłku chorobowego z pierwszego miejsca zatrudnienia. To znacząca zmiana, która może wpłynąć na elastyczność rynku pracy i zapewnić większe bezpieczeństwo finansowe pracownikom.

Praktyczne konsekwencje nowego podejścia do L4

Dla pracowników zmiany te oznaczają przede wszystkim zmniejszenie stresu i niepewności związanych z korzystaniem ze zwolnienia lekarskiego. Możliwość sporadycznego kontaktu ze służbowym telefonem czy e-mailem bez ryzyka utraty zasiłku to rozwiązanie, które uwzględnia dynamikę pracy w erze cyfrowej i oczekiwania pracodawców.

Z drugiej strony, warto mieć na uwadze, że nowa regulacja może być czasami wykorzystywana nie do końca fair. Pracodawcy mogą coraz częściej oczekiwać od pracowników, aby byli dostępni podczas zwolnienia lekarskiego, co może prowadzić do nadużyć i presji na osoby chore. Jednak projekt przewiduje zabezpieczenie, które wyklucza, by sam rozkaz pracodawcy był wystarczającym powodem do podejmowania czynności zawodowych podczas L4. Musi za tym stać rzeczywiste ryzyko strat finansowych lub innych ważnych okoliczności.

Zmiany a kontrola zwolnień lekarskich

Ważnym aspektem pozostaje kwestia kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich. Projekt ustawy wprowadza doprecyzowania dotyczące miejsca pobytu osoby na L4 oraz sytuacji, gdy podczas kontroli nie zostanie ona zastana pod wskazanym adresem. Zgodnie z pierwotnymi założeniami, nieobecność mogłaby prowadzić do utraty prawa do zasiłku, chyba że zostanie udowodnione, że była spowodowana względami zdrowotnymi lub koniecznością podjęcia niezbędnych czynności, takich jak wizyta u lekarza czy zakupy.

Ostatecznie jednak Ministerstwo wycofało się z tych propozycji, pozostawiając tę kwestię bez zmian w obowiązującym prawie. Nadal zatem osoba na L4 musi informować o swoim adresie pobytu i być gotowa na ewentualną kontrolę, jednak zakres sankcji za nieobecność nie zostanie rozszerzony.

Harmonogram wdrożenia i perspektywy na przyszłość

Jeśli projekt zostanie zatwierdzony przez Radę Ministrów i przyjęty przez parlament, nowe regulacje mają wejść w życie z początkiem 2026 roku. Jednak niektóre zapisy, w tym dotyczące możliwości pracy u innego pracodawcy podczas L4, będą obowiązywać dopiero po upływie 12 miesięcy od publikacji ustawy.

Ta stopniowa implementacja pozwoli na przygotowanie systemu oraz adaptację zarówno pracowników, jak i pracodawców do nowej rzeczywistości. Można spodziewać się, że zmiany te będą miały istotny wpływ na sposób, w jaki postrzegamy i wykorzystujemy zwolnienia lekarskie, wpisując się w trend coraz większej elastyczności i indywidualizacji warunków pracy.

Podsumowanie

Projekt zmian w systemie zwolnień lekarskich to odpowiedź na potrzeby współczesnego rynku pracy, gdzie granice między czasem wolnym a obowiązkami zawodowymi coraz częściej się zacierają. Umożliwienie sporadycznego kontaktu ze służbowymi sprawami podczas L4, a także możliwość pracy w innym miejscu zatrudnienia bez utraty świadczeń, to rozwiązania, które mogą poprawić komfort i bezpieczeństwo pracowników.

Z drugiej strony, wyzwania związane z potencjalnym nadużywaniem tych uprawnień przez pracodawców będą wymagały czujności i odpowiednich mechanizmów ochronnych. Mimo to, proponowane zmiany mają szansę uczynić korzystanie ze zwolnień lekarskich bardziej elastycznym, a jednocześnie bardziej sprawiedliwym wobec wszystkich stron.