Zdobył literackiego Nobla. Polacy muszą zapłacić majątek za jego książkę

Literacka Nagroda Nobla 2025 powędrowała do rąk László Krasznahorkaiego, wybitnego autora z Węgier. Polscy czytelnicy mają możliwość zapoznać się z jego twórczością, ale nie jest to łatwe, bowiem jego książki od dłuższego czasu są bardzo trudne do zdobycia. Za najsłynniejsze dzieło pisarza, "Szatańskie tango", trzeba zapłacić nawet kilkaset złotych. Część Polaków może za to znać twórczość Węgra za sprawą wybitnych adaptacji filmowych Bela Tarra.

Węgierska gwiazda literacka rozbłysła na światowym firmamencie

W światowej literaturze pojawia się dziś nowe, niezwykle wyraziste nazwisko, które zyskało właśnie najwyższe uznanie – László Krasznahorkai, węgierski pisarz, zdobył Literacką Nagrodę Nobla 2025. Jego twórczość, choć dla wielu czytelników wymagająca i niełatwa w odbiorze, fascynuje głębią refleksji i niepokojącą wizją świata. W Polsce jednak zapoznanie się z jego dziełami to nie lada wyzwanie – książki Krasznahorkaiego są trudno dostępne, a ich ceny często przyprawiają o zawrót głowy.

Literatura, która wymaga cierpliwości i zaangażowania

Twórczość Krasznahorkaiego to prawdziwe literackie wyzwanie. Jego styl cechują długie, rozbudowane zdania, które potrafią rozciągać się na kilka stron, tworząc niemal hipnotyczny rytm i wciągając czytelnika w głąb myśli bohaterów. To proza, która nie podąża za klasycznymi schematami narracyjnymi – nie znajdziemy tu łatwych zwrotów akcji, wyraźnych punktów kulminacyjnych czy jednoznacznych rozwiązań. Zamiast tego Krasznahorkai proponuje nam medytacje nad kondycją człowieka, historią i chaosem współczesnego świata.

Jego książki przepełnione są atmosferą grozy egzystencjalnej i apokaliptycznego niepokoju, a tematyka często oscyluje wokół upadku cywilizacji, samotności i marginalizacji. To literatura, która wymaga od czytelnika skupienia i refleksji, ale w zamian oferuje niezapomniane doświadczenie intelektualne i emocjonalne.

Polski czytelnik na literackim uboczu

Mimo rosnącego zainteresowania, dostępność książek Krasznahorkaiego w Polsce pozostawia wiele do życzenia. Dotychczas na naszym rynku ukazały się trzy jego powieści: "Szatańskie tango", "Melancholia sprzeciwu" oraz "Wojna i wojna". Niestety, oficjalne wydania tych tytułów są praktycznie nie do zdobycia – w księgarniach już ich nie ma, a nowe nakłady nie pojawiły się od lat.

Dlatego wielu polskich czytelników musi sięgać po oferty na portalach aukcyjnych, gdzie ceny za egzemplarze potrafią osiągać zawrotne sumy. Za słynne "Szatańskie tango" trzeba zapłacić nawet kilkaset złotych, a komplet trzech książek to wydatek rzędu kilku tysięcy. To sprawia, że dostęp do tej literatury staje się niejako luksusem, dostępnym tylko dla nielicznych pasjonatów i kolekcjonerów.

Nadzieja na zmiany – nowe wydania już w drodze

Na szczęście sytuacja zaczyna się zmieniać na lepsze. Jesienią tego roku nakładem Wydawnictwa Czarne ukaże się zbiór opowiadań Krasznahorkaiego, nominowany do prestiżowej nagrody Międzynarodowego Bookera w 2018 roku, zatytułowany "A świat trwa". Ponadto, w planach wydawniczych na przyszły rok jest wznowienie "Szatańskiego tanga", co może znacząco ułatwić polskim czytelnikom zapoznanie się z tym kluczowym dziełem autora.

Te inicjatywy to ważny krok ku temu, by dzieła Krasznahorkaiego przestały być literackim dobrem deficytowym, a stały się dostępną i szeroko dyskutowaną częścią współczesnej literatury również w Polsce.

Krasznahorkai i kino – niezwykła współpraca z Belą Tarrem

Choć dla wielu polskich odbiorców nazwisko László Krasznahorkaiego może być nowością, jego twórczość nie jest całkowicie obca. Znany jest on przede wszystkim dzięki współpracy z wybitnym węgierskim reżyserem Belą Tarrem. To właśnie na podstawie powieści Krasznahorkaiego powstały niezwykłe adaptacje filmowe, które zdobyły uznanie krytyków na całym świecie.

Najbardziej znanym dziełem jest monumentalny, ponad siedmiogodzinny film "Szatańskie tango", który dzięki długim, statycznym ujęciom i atmosferze pełnej napięcia, oddaje ducha literackiego oryginału. Dla wielu osób to właśnie filmowe adaptacje stanowią pierwszy kontakt z twórczością Węgra – i można przypuszczać, że więcej widzów zna jego prace właśnie dzięki kinu niż dzięki lekturze książek.

Dlaczego Nobel dla Krasznahorkaiego to decyzja w pełni zasłużona?

Przyznanie Literackiej Nagrody Nobla László Krasznahorkaiemu to wyraz uznania dla twórczości, która z jednej strony jest niezwykle oryginalna i wymagająca, a z drugiej – niesie ze sobą uniwersalne przesłanie. Jego wizja świata, choć pełna pesymizmu i apokaliptycznych wizji, nie traci na aktualności. W czasach globalnych kryzysów, chaosu i niepewności, jego książki stają się swoistym lustrem dla kondycji człowieka i społeczeństwa.

Styl Krasznahorkaiego, łączący monumentalność języka z głębią filozoficznych rozważań, tworzy literaturę, która pozostaje w pamięci długo po odłożeniu książki na półkę. Jego dzieła są wyzwaniem, ale i nagrodą dla cierpliwego czytelnika, który chce zanurzyć się w złożonym świecie myśli i emocji.

Podsumowanie – literackie odkrycie, które warto śledzić

Choć dla polskich miłośników literatury dostęp do twórczości László Krasznahorkaiego bywa dziś ograniczony i kosztowny, nadchodzące wznowienia dają nadzieję na zmianę tej sytuacji. Nobel dla węgierskiego pisarza to nie tylko prestiżowe wyróżnienie, ale też impuls, by szerzej poznać i docenić jego niepowtarzalny styl oraz głębokie przesłanie.

Dla tych, którzy jeszcze nie mieli okazji, Krasznahorkai to twórca literatury, która nie boi się stawiać trudnych pytań i rzucać wyzwań. Jego książki to podróż do mrocznych zakątków ludzkiej egzystencji, pełna artystycznego piękna i filozoficznej refleksji. Dzięki nowym wydaniom i wzrostowi popularności, już niedługo znacznie łatwiej będzie wyruszyć w tę fascynującą literacką podróż.