Jest wniosek do TK. Chcą zakazów dla Żurka i prezesów sądów

Krajowa Rada Sądownictwa skierowała do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o zbadanie zgodności z konstytucją rozporządzenia ministra sprawiedliwości Waldemara Żurka odnoszącego się do systemu przydziału spraw sędziom. Zawnioskowała też o udzielenie przez TK zabezpieczenia, które miałoby polegać na zakazaniu szefowi resortu i podległym mu prezesom sądów dokonywania jakichkolwiek czynności z zakresu administracji sądowej wynikających z zaskarżonych przepisów noweli rozporządzenia.

Spór wokół rozporządzenia ministra sprawiedliwości

W ostatnich tygodniach polski wymiar sprawiedliwości znalazł się w centrum gorącej debaty. Wszystko za sprawą nowelizacji rozporządzenia dotyczącego przydziału spraw sędziom, przygotowanej przez ministra sprawiedliwości Waldemara Żurka. Zmiany te wywołały lawinę krytyki, a Krajowa Rada Sądownictwa zdecydowała się podjąć zdecydowany krok – zwróciła się do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie, czy nowe przepisy są zgodne z konstytucją. Co więcej, KRS domaga się, aby TK zastosował zabezpieczenie, które miałoby zablokować ministerialne działania oraz działania prezesów sądów opierające się na spornej nowelizacji, aż do czasu wydania ostatecznego orzeczenia.

Kontrowersje wokół procesu legislacyjnego

Jednym z głównych zarzutów Krajowej Rady Sądownictwa wobec ministra Żurka jest przekroczenie kompetencji i pominięcie Rady w procesie opiniowania projektu rozporządzenia. Rada podkreśla, że zmiany wprowadzone we wrześniowej wersji dokumentu znacząco odbiegały od tego, co pierwotnie przedłożono do konsultacji w sierpniu, a wiele istotnych poprawek nie zostało ponownie przedstawionych do zaopiniowania. Taki sposób działania, według KRS, narusza zasady prawidłowej legislacji oraz podważa zaufanie obywateli do prawa i instytucji państwowych.

Powtórka z przeszłości i niezgodność z orzecznictwem TK

Kolejnym argumentem przeciwko rozporządzeniu jest fakt, że powiela ono rozwiązania już wcześniej ocenione jako niekonstytucyjne przez Trybunał Konstytucyjny. Chodzi o regulacje dotyczące m.in. sposobu wyznaczania składów sądowych oraz ograniczenia w rozpatrywaniu wniosków o wyłączenie sędziego. KRS wskazuje, że nowe przepisy ignorują wcześniejsze wyroki TK, które jasno wskazywały na konieczność przestrzegania zasad losowego przydziału spraw, a także na potrzebę zapobiegania politycznym wpływom na dobór sędziów. Według Rady, wprowadzone zmiany mogą prowadzić do poważnych zaburzeń w funkcjonowaniu wymiaru sprawiedliwości.

Zagrożenia dla praworządności i niezależności sądów

W ocenie KRS, zaskarżona nowelizacja dotyka fundamentów systemu sądownictwa, w tym organizacji pracy sądów i niezależności sędziów. Pominięcie rady przy opiniowaniu projektu oraz wprowadzenie mechanizmów umożliwiających wpływanie na dobór składów orzekających może skutkować naruszeniem prawa obywateli do rzetelnego i bezstronnego procesu sądowego. Rada ostrzega, że takie działania mogą prowadzić do paraliżu postępowań oraz konieczności wznowień spraw, co w konsekwencji podważa zaufanie społeczne do wymiaru sprawiedliwości.

Minister Żurek broni swoich zmian

Minister sprawiedliwości, odpowiadając na krytykę, podkreśla, że celem nowelizacji jest usprawnienie pracy sądów oraz zwiększenie efektywności rozpatrywania spraw. Według niego, dotychczasowy system losowego przydziału spraw – często określany przez krytyków jako źródło chaosu – wymagał korekty, aby uniknąć ryzyka wydawania wyroków przez nieprawidłowo powołane składy. Szef resortu podkreśla także, że wprowadzone zmiany są zgodne z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, który stoi na straży prawa obywateli do sądu ustanowionego zgodnie z prawem.

Reakcje środowisk prawniczych i politycznych

Nowelizacja rozporządzenia spotkała się z krytyką nie tylko ze strony KRS, ale również części środowisk politycznych, w tym przedstawicieli obozu rządzącego. Prezydent Sądu Najwyższego Karol Nawrocki ocenił zmiany jako "akt bezprawia", wskazując na ryzyko politycznego sterowania doborem sędziów. Z kolei politycy Prawa i Sprawiedliwości podkreślają, że nowelizacja w praktyce likwiduje mechanizmy gwarantujące losowy przydział spraw, co może prowadzić do manipulacji i naruszenia niezależności sądownictwa.

Znaczenie wniosku KRS do Trybunału Konstytucyjnego

Złożony przez Krajową Radę Sądownictwa wniosek do Trybunału Konstytucyjnego to nie tylko formalny krok prawny, ale także wyraz głębokiego niepokoju o przyszłość polskiego wymiaru sprawiedliwości. Domagając się zabezpieczenia, które wstrzymałoby stosowanie nowych przepisów, KRS stara się zapobiec dalszym negatywnym skutkom zmian, które mogłyby wpłynąć na funkcjonowanie sądów i prawa obywateli do sprawiedliwego procesu. Decyzja TK w tej sprawie będzie miała kluczowe znaczenie dla utrzymania równowagi między władzami państwowymi oraz ochrony niezależności sądownictwa.

Podsumowanie – wyzwania dla polskiego sądownictwa

Spór wokół rozporządzenia ministra Żurka ukazuje, jak delikatną kwestią jest organizacja wymiaru sprawiedliwości w Polsce. Z jednej strony stoi potrzeba efektywności i sprawnego działania sądów, z drugiej – konieczność zachowania niezależności i transparentności procesów sądowych. Wnioski KRS oraz reakcje polityczne pokazują, że zmiany w systemie przydziału spraw sędziom budzą silne emocje i mają potencjał do głębokich konsekwencji dla praworządności. Teraz oczekiwanie skierowane jest na decyzję Trybunału Konstytucyjnego, który zdecyduje, czy nowe regulacje pozostaną w mocy, czy też zostaną zablokowane w trosce o ochronę podstawowych wartości demokratycznego państwa prawa.